นิราศคลองผดุงฯ

“งานบูรณาการ คลองผดุงกรุงเกษม” ม.5/3

ฝ่าย ภาษาไทย

๏ เริ่มนิราศคลองผดุงฯแห่งกรุงรัตน์            ต้องจากพลัดพรากถิ่นที่ศึกษา

มุ่งเดินหน้านำพาไปเพียงกายา                                        เพื่อค้นคว้าถึงประวัติน่าสนใจ

จากท่าน้ำเทเวศร์เขตดุสิต                                                อยู่เคียงชิดติดตลาดน่าหลงใหล

เทวราชชื่อตลาดน่าเดินไป                                               ผลไม้หลากหลายให้เลือกชม

อีกฝั่งฟากพฤษกชาติน่าเลือกซื้อ                                    ด้วยพรรณไม้หลากชื่อแสนสุขสม

เพลิดเพลินตาเพลินใจไร้ทุกข์ตรม                                 คลายอารมณ์ชมชื่นรื่นสราญ

เพ่งด้วยเนตรเห็นเทเวศร์นฤมิตร                                    ใคร่ครวญคิดชื่อนามที่กล่าวขาน

หมายถึงเทพแห่งสวรรค์ดลบันดาล                               สร้างสะพานข้ามลำคลองเชื่อมถึงกัน

มาผู้เดียวเปลี่ยวใจไร้ความสุข                                         ต้องทนทุกข์ตรากตรำไร้สุขสันต์

มิย่อท้อเดินต่อโดยเร็วพลัน                                              เพื่อสานฝันห้าทับสามให้เห็นจริง

ตัดจากแยกเทเวศร์มุ่งมาที่                                                บาดวิถีริมคลองสองตลิ่ง

ฝากหนึ่งเป็นอู่ห้าสามช่างเหมาะยิ่ง                                รถจะวิ่งรอบเมืองพระนคร

อีกฝากคือสำนักทรัพย์แห่งกษัตริย์                                 สถาปัตย์ตึกเลิศล้าประภัสสร

นึกถึงถิ่นที่จากไปใจอาวรณ์                                            นึกถึงครูผู้สอนมอบวิชา

วิศสุกรรมนฤมานสะพานหรู                                          ลองเรียนรู้เรื่องประวัติน่าศึกษา

หมายถึงเทพวิศสุกรรมประทานมา                                ให้ประชาสุขเกษมเปรมปรีดี

แยกตรงนั้นจึงตั้งชื่อประชาเกษม                                    นำปรีเปรมพสกหล้าพาสุขศรี

ประชาไซร้ร่มรื่นชื่นชีวี                                                     เป็นสัขขีชี้ชัดประจักษ์ใจ

ตรงข้ามนั้นพลันเห็นองค์การค้า                                     คุรุสภาแหล่งรวมสินค้าใหญ่

ทั้งหนังสือการศึกษาตำราไทย                                        ภาคภูมิใจไทยใช้ไทยเจริญ

กระทรวงศึกษามีมานานนับสมัย                                    เคียงคู่ไทยธรรมการน่าสรรเสริญ

ช่วยส่งเสริมการศึกษาพาเจริญ                                        แสนเพลิดเพลินเดินเฉื่อยเรื่อยเรื่อยมา

เห็นประตูทางเข้าวัดมกุฎ                                                 ยืนสะดุดประทับใจเป็นหนักหนา

โบสถ์เจดีย์ล้วนลวดลายตระการตา                                น้อมวันทาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก่อนเดินไป

ตึกใหญ่ของสหประชาชาติ                                              ทรงประหลาดมีธงชาติพลิ้วไสว

นานับชาติมาประชุมประเทศไทย                                   ย่อมต้องใช้หอประชุมขององค์การ

มองแผ่นป้ายมัฆวานรังสรรค์                                          สร้างเชื่อมกันกั้นคลองสองสถาน

เป็นหินอ่อนที่ปลายราวสะพาน                                      มัฆวานชื่อแยกที่ติดกัน

ก้าวเดินไปเหนื่อยใจไม่เคยท้อ                                        อีกไม่ย่อทำงานร่วมสานฝัน

เพื่อทำการกุดหมายที่มุ่งมั่น                                             มองไปพลันเห็นสัญลักษณ์มัฆวาน

แต่งประดับด้วยโคมไฟที่สวยหรู                                    ไว้เคียงอยู่ราวสะพานสี่สถาน

ช้างสามเศียรพาหะองค์มัฆวาน                                      แต่งกลอนกานต์คล้อยบ่ายได้เวลา

เข้าไปที่วัดโสมนัสฯเพื่อพักเหนื่อย                                เท้าเริ่มเมื่อยเหงื่อไคลย้อยทั้งแขนขา

แสนร่มเย็นเป็นเขตขัณฑสีมา                                          ช่วยนำพาจิตโปร่งใสหากได้ดู

ทั้งเจดีย์วิหารช่างงามงด                                                   อุโบสถจรดยอดช่างงามหรู

ทั้งช่อฟ้าใบเสมาบานประตู                                             ต้องเรียนรู้เกียรติประวัติแห่งธานี

อารามหลวงชั้นโทของประเทศ                                      สร้างพิเศษเพื่อพระองค์มเหสี

พระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี                                           พระเทวีแห่งร.๔แผ่นดินไทย

ถึงสะพานเทวกรรมรังรักษ์                                              เห็นประจักษ์ราวสะพานน่าสงสัย

อ่านประวัติเสาหัวเม็ดคู่แบบไทย                                    ดำรงไว้ซึ่งความงามตามโบราณ

ข้ามฟากชมตลาดสดผลไม้                                              อยู่ติดใกล้สะพานขาวที่กล่าวขาน

ผลไม้มากมายน่ารับประทาน                                           เพียงเดินผ่านก็อยากชิมน่าลิ้มลอง

เห็นสะพานจตุรภักดิ์รังสฤษดิ์                                         ปลาบปลื้มจิตมีสะพานข้ามฝั่งสอง

ล้วนความหมายเทพประทานสร้างเชื่อมคลอง             ให้ประชาทั้งผองได้ภิรมย์

หากสังเกตห้าสะพานความหมายเลิศ                            สุดประเสริฐชื่อนามช่างเหมาะสม

สื่อถึงเทพแห่งหล้าน่าชื่นชม                                           ประทานพรมข้ามฝั่งสองคลองผดุงฯ

ข้างหน้าคือตลาดผดุงกรุงเกษม                                      แสนอิ่มแอมซื้อของฝากไปมากถุง

อาหารสดก็ยัดเข้ากระเป๋าตุง                                           แล้วหมายมุ่งสู่เส้นทางที่วางไว้

เริ่มเดินเข้าสู่โบ๊เบ๊สะพานห้า                                            ขายเสื้อผ้าชุดทำงานลายสดใส

ติดริมคลองมหานาคที่อยู่ใกล้                                         น้ำรินไหลเรือแล่นผ่านไปหลายลำ

เห็นเด็กเล็กกระโดดน้ำอยู่ริมท่า                                      ไม่นุ่งผ้าอ้วนท้วนดูน่าขำ

โผล่จากน้ำขึ้นมาหน้าสีดำ                                               ผิวสีคล้ำทำท่าน่ารักดี

ถึงสะพานเจริญราษฎร์เดินข้ามผ่าน                               จิตสราญเพลินใจไม่หน่ายหนี

ด้วยมานะอุตสาหะต่อหน้าที่                                           เพื่อศักดิ์ศรีที่ตระหนักประจักษ์มา

เดินริมคลองมองทางข้างถนน                                         ทั้งรถยนต์ติดขัดเป็นหนักหนา

ฝุ่นละอองควันพิษที่ลองมา                                             เข้าจมูกเข้าตาน่ารำคาญใจ

สุดปลายทางโบ๊เบ๊เท้าเริ่มเมื่อย                                        เดินเริ่มเอื่อยเฉื่อยลงไม่สงสัย

เดินผู้เดียวเปล่าเปลี่ยวสุดอาลัย                                       แต่จำใจทนทุกข์สุดระทม

พลังงานเพิ่งเริ่มตั้งกระทรวงใหม่                                   ตึกสูงใหญ่ตั้งตระหง่านอย่างเหมาะสม

แยกออกมาจากเดิมที่เป็นกรม                                         คนนิยมชมชื่นรื่นฤดี

เมื่อเดินผ่านเจอะสะพานกษัตริย์ศึก                                ยังคอยนึกถึงความหมายอย่างสุขขี

มีชื่อเดิมว่ายศเสสะพานนี้                                                เคยเป็นที่เคลื่อนทัพผ่านพระภูมินทร์

สถาบันโดดเด่นเป็นสง่า                                                   มากคุณค่าคู่รัตนโกสินทร์

เกียรติภูมิแห่งพระนามเทพศิรินทร์                                 ทั่วธานินทร์ยกย่องก้องเกียรตินาม

ต้นรำเพยริมรั้วสีเหลืองเขียว                                           แปลกจริงเชียวปลูกรอบขอบสนาม

สัญลักษณ์ของโรงเรียนอีกพระนาม                               เทพศิรินทร์ที่เกรงขามน่าเชิดชู

เดินทางมาหลายชั่วโมงแทบสลบ                                   แต่ได้พบสถาบันตระหง่านหรู

เป็นที่รักของนักเรียนและคุณครู                                     ยังเคียงอยู่คู่จิตแนบชิดใจ

เป็นกำลังก้าวต่อสู่ข้างหน้า                                              ช่วยนำพาสู่เส้นทางอันสดใส

แม้นเดินจากถิ่นที่รักยังอาลัย                                           แต่ช่วยให้ใจไม่ท้อขอก้าวเดิน

นพวงษ์ชื่อสะพานเขียนตัวหนา                                      คนต่างชาติเข้ามาทำหน้าเขิญ

ถามเส้นทางแสนลำบากและยากเกิน                             ตอบไม่ได้จึงเพลินเดินออกมา

แล้วเลี้ยวซ้ายผ่านการรถไฟนั้น                                       เดินมุ่งมั่นต่อไปเพื่อศึกษา

ฝั่งตรงข้ามคือโรงเรียนสายปัญญา                                 มุ่งก้าวหน้าวิทยามาคู่กัน

หัวลำโพงศูนย์รวมรถไฟใหญ่                                         ทั่วเขตไทยหลายขบวนให้เลือกสรรค์

การเดินทางแสนสะดวกและครบครัน                           ตั้งแต่ครั้นร.๕มานานปี

เห็นสะพานเจริญสวัสดิ์อยู่ข้างหน้า                               จึงอำลาหัวลำโพงออกจากที่

เข้าสู่เขตบางรักพักอีกที                                                   เพียงสามสี่นาทีมิได้นาน

ลมพัดเย็นเห็นสะพานโสณบัณฑิตย์                               ถัดอีกนิดมีสะพานที่ต้องผ่าน

คงสร้างไว้เก่าแก่แต่โบราณ                                             เพราะสะพานดูชำรุดสะดุดตา

อารามหลวงชั้นตรีที่งามงด                                              อุโบสถหน้าบันงามหนักหนา

นาม “ตะเคียน” ชื่อเดิมแต่เริ่มมา                                     วัดมหาพฤฒารามงามวิไล

สะพานนิดนามว่าพิทยเสถียร                                          ที่ป้ายเขียนความสำคัญนานสมัย

เป็นสะพานโบราณของชาวไทย                                     ศิลปะยุโรปใหม่ดั้งเดิมมา

เดินทะลุบ้านเรือนสู่ที่หมาย                                             จนสุดสายของคลองที่เสาะหา

เริ่มเทเวศร์สิ้นสุดสี่พระยา                                                ล่วงเพลาสายัณต์ตะวันลับ

เห็นนทีวารีที่รินไหล                                                         เลยผ่านไปสายน้ำไม่ไหลกลับ

แต่หล่อเลี้ยงชาวประชามากกว่าทรัพย์                          ไม่เคยหลับคงคุณค่าน่ายินดี

สามัคคีคือพลังร่วมประสาน                                            ก่อให้งานห้าทับสามสมศักดิ์ศรี

จบนิราศคลองผดุงฯยามราตรี                                         ขอเคียงคู่ธานีผองไทยเอย

บทประพันธ์โดย ฮูการัตตี